Effectief Altruïsme: Hoe goed beter doen?

Hallo allemaal en welkom bij de twintigste aflevering van Op z’n Vlaams. En jawel, dat betekent ook de laatste aflevering van dees seizoen. Luister vooral naar het einde van deze aflevering, want daar ga ik wat praten over het vervolg van Op z’n Vlaams. Zo zijt ge op de hoogte van alles. 

Voor deze laatste aflevering wil ik praten over een onderwerp dat ik enorm boeiend vind en dat mijn persoonlijk leven heeft veranderd. Ik hoop door er hier over te praten dat het misschien ook voor sommige onder ulle een verschil kan betekenen. En dat onderwerp is Effectief Altruïsme of Effective Altruism in ‘t Engels, of EA in ‘t kort. Ik heb voor deze aflevering ook iemand geïnterviewd, Jeroen, die net zoals mij effectief altruïsme enorm boeiend vindt. Dus luister zeker voort om zijn mening over EA te horen. 

Maar laten we bij het begin beginnen. Wat is effectief altruïsme juist? Effectief altruïsme is zowel een filosofie als een sociale beweging, waarbij het doel is om op de meest effectieve manier een positieve invloed te hebben op de wereld. Hierbij wordt dan wetenschappelijk bewijs, logica en rede gebruikt. Door effectief altruïsme gaan personen hun energie meer richten op dringende globale problemen om daar dan een zo groot mogelijke positieve impact op te hebben.  

Er zijn een paar principes die effectief altruïsten daarvoor gebruiken.

Een eerste belangrijk principe is het gebruiken van bewijs en data. Meten is weten, zeggen wij ook wel. Het is enorm belangrijk om te kijken of hetgeen ge doet eigenlijk wel een positieve impact heeft op de wereld. Is het effectief? Heeft het uberhaupt een effect? En zo ja, is dat effect positief? Of negatief? Want da kan ook natuurlijk. Da kunt ge alleen te weten komen als ge goeie bewijzen en goeie data hebt over de acties die ge doet.

Een tweede principe is de focus op impact. Effectief Altruïsme probeert mensen te laten werken aan dingen die een grote impact zouden kunnen hebben op het leven van anderen of de wereld in zijn geheel. Om een paar voorbeelden te geven: Klimaatverandering, het verminderen van het risico op pandemieën, het verminderen van het risico op een nucleaire oorlog, maar ook het verminderen van dierenleed in de intensieve veeteelt en de risico’s van artificiële intelligentie.

Nog een ander principe is skepticisme over traditionele werkwijzes. Dingen in twijfel trekken is belangrijk en dat geldt ook voor goede doelen. Het is niet omdat het een liefdadigheidsorganisatie is dat we geen enkele vraag mogen stellen bij de methodes dat die instelling gebruikt en of die een grote impact heeft. Het is al meerdere keren voorgekomen dat na een analyse van een organisatie het bewezen is geweest dat die organisatie eigenlijk weinig, geen of zelfs een negatieve impact had op het doel dat zij wouden bereiken. Dus een beetje twijfel kan geen kwaad, vinden de effectief altruïsten. 

Dan is er ook het promoten van neutraliteit. Dees ten op zichte van oorzaken die ge wilt ondersteunen. Daar hebt ge een open geest voor nodig want het is makkelijk voor ons mensen om geïnvesteerd te geraken in iets dat na aan ons hart ligt. EA probeert mensen te doen inzien dat er sommige globale problemen een grotere prioriteit hebben dan andere.

Vervolgens is er ook aandacht voor de carrière die ge kiest en het geld dat ge daarmee verdient. Effectief Altruïsme geeft twee manieren aan waarop ge een positieve impact kunt hebben op de wereld. Ofwel kiest ge een beroep waardoor ge rechtstreeks werkt aan een dringend probleem, ofwel kiest ge een beroep waarbij ge genoeg geld verdient zodat ge meer geld kunt schenken aan de goede doelen die een grote impact hebben op een dringend probleem. “Earning to give” heet dat laatste.

En dan nog een laatste principe: Een langetermijnperspectief hebben. Volgens EA is het enorm belangrijk om na te denken over de gevolgen van uw acties op de lange termijn, zoals bijvoorbeeld op gebied van klimaatsverandering en globale catastrofale risico’s.

Dus, door al deze principes toe te passen, proberen effectief altruïsten hun positieve impact te maximaliseren en proberen ze een meer medelevende en duurzame wereld te creëren. Maar da klinkt allemaal misschien nog een beetje vaag en onduidelijk, dus daarom heb ik Jeroen kort geïnterviewd, die bezig is met effectief altruïsme. 

Hier is het interview met Jeroen:

P: Zegt ne keer, Jeroen, hoe oud zijt gij?
J: Ik ben vijfentwintig jaar oud.
P: Nog zo jong. En van waar zijt gij oorspronkelijk?
J: Ik kom uit Oost-Vlaanderen, uit een dorp in de buurt van Oudenaarde en dat ligt in de Vlaamse Ardennen. 
P: Ah, ok, cool.
J: Maar mijn familie komt uit Nederland, dus mijn accent is een beetje een mengelmoes van verschillende plekken ook waar ik gestudeerd heb.
P: Ah, interessant! En van waar in Nederland komt uw familie?
J: Het zuiden.
P: Ok. Maar goed, onze podcast gaat gaan over…,allé, of is aan het gaan over effectief altruïsme, en daar kennen we mekaar van, hé?
J: Inderdaad.
P: Dus mijn eerste vraag aan u is: Hoe zijt ge daarmee in aanraking gekomen, met effectief altruïsme?
J: Het was het einde van het middelbaar en ik was zeer geïnteresseerd in filosofie en voornamelijk ethiek enzo. Bijvoorbeeld de filosofie het utilitarisme dat gaat over hoe je lijden kunt verminderen in de wereld en geluk of welzijn moet maximaliseren. Effectief altruïsme is opgestart door filosofen die sympathiek zijn daaraan. En zo kwam ik het eens tegen. Het was 2016 en in Gent was er een conferentie over EA. En dat was het eerste evenement dat ik ook heb bezocht. Sindsdien ben ik er vrij actief in, zou ik zeggen.
P: Amai, al sinds het middelbaar. Dat is vroeg, hé. Chapeau!
J: Ja, zeventien, achttien.
P: Ja, ja, ik denk dat dat bij mij pas… tien jaar geleden gebeurd is ofzo. Misschien zelfs minder, maar ja, dat was zeker niet in mijn middelbaar. Maar ok, wat vindt ge der dan zo interessant aan?
J: Wel, ik vind het fijn dat het een groep mensen is die echt geven om het lijden in de wereld en dat ze ook de problematiek op een wetenschappelijke manier proberen te benaderen. Dus de combinatie van het geven om mensen en dierenleed, en zo impactvol mogelijk willen zijn om die problemen op te lossen.
P: En is er een topic dat u echt specifiek interesseert daarbinnen?
J: Ik vind alle onderwerpen wel heel boeiend, maar in mijn persoonlijk leven, omdat ik ook probeer veganistisch te eten – ik eet zo goed als altijd veganistisch – dan denk ik dat ik automatisch meer gepassioneerd ben voor het dierenwelzijn, maar uiteindelijk vind ik ze allemaal wel interessant. 
P: Awel ja, en ge hebt direct één voorbeeld gegeven van hoe gij het in de praktijk omzet. Zijn er nog andere dingen die gij doet in uw dagdagelijkse leven dat ge zegt van…
J: Ja, ook via donaties doneer ik het meeste aan dierenorganisaties want ik denk dat ik daar de meeste impact van mijn geld heb, persoonlijk.
P: Kunt ge daar een voorbeeldje van geven, van welke dierenorganisatie?
J: Ja, ik geef bijvoorbeeld aan The Humane League. Dat is een organisatie die campagnes voert, lobbyt, om bijvoorbeeld kippen meer ruimte te geven. Of bijvoorbeeld The Good Food Institute die alternatieven op vlees probeert te promoten eerder door research erin te investeren of door te lobbyen bij regeringen om daar meer toelaatbaar voor te zijn.
P: En ge hebt natuurlijk ook een YouTube kanaal over Effective Altruism. Hoe zijt ge der opgekomen om daarmee te beginnen?   
J: Ik was hier aan het studeren in het RITCS. Dat is een filmschool in Brussel. Ik studeerde televisieregie en het was tijd voor de masterproef. Mijn origineel plan was om een talkshow te maken, maar dan kwam corona en dan ging dat niet meer. Dus dan moest ik een idee bedenken om iets online te doen, iets dat veilig was. Dus had ik het idee om een YouTube kanaal te bedenken over thema’s binnen effectief altruïsme, problemen in de wereld en hoe we die zo effectief mogelijk kunnen oplossen. Mijn eerste video voor mijn YouTube kanaal was dus mijn masterproef. Daarna had ik het privilege en geluk om er funding voor te krijgen om het kanaal verder te zetten.
P: En via waar hebt ge die funding gekregen eigenlijk?
J: Dat is een organisatie binnen effectief altruïsme die probeert projecten te ondersteunen die de beweging doet groeien: The Effective Altruism Infrastructure Fund.
P: En ge hebt RITCS vermeld. Is dat ook de reden dat ge naar Brussel zijt gekomen?
J: Ja, exact, en sindsdien ben ik ook verliefd geworden op Brussel. Ik vind het een geweldige stad. Er is hier veel te doen. Er zijn hier veel culturen. Het is hier nooit saai en ik vind Frans een schone taal, dus het is ook fijn om dat te kunnen oefenen.
P: Voila, inderdaad, ga ik compleet mee akkoord. Brussel is een geweldige stad.
J: Ik weet niet of ik nog ergens anders in België zou kunnen wonen.
P: Idem dito, idem dito. En is er nog iets dat ge mee wilt geven aan de mensen over effectief altruïsme?
J: Ja, vooral, iedereen heeft de opportuniteit om een steentje bij te dragen aan de wereld en ge hoeft daarvoor geen hardcore effectief altruïst voor te zijn. Of dat nu is door iets meer te doneren aan kosteneffectieve goede doelen, minder vlees te eten of een impactvollere job te zoeken, samen kunnen we een schonere wereld maken met minder mensen- en dierenleed.            

Voila, dat was het interview met Jeroen. Merci Jeroen voor daar tijd voor vrij te maken. Wilt ge trouwens het Youtube kanaal van Jeroen es bekijken, dat kanaal heet “A Happier World” en is zeker de moeite om es te bekijken. Ik zal de link bij in het transcript zetten.

Goed we hebben nu Jeroen horen praten over Effectief Altruisme en wat dat voor hem betekent, maar misschien vraagt ge u ook nog af, wat heeft EA voor mij heeft betekent? Als ik dat zo achteraf bekijk, dan heeft EA toch wel een grote impact op mijn leven gehad.

Om te beginnen, het is één van de redenen geweest waarom ik van werk ben veranderd. Ik was vroeger sociaal werker. Ik werkte toen in de winteropvang voor de daklozen in mijn thuisstad. Dat was werk waar ik heel veel van heb bijgeleerd. Het was ook mooi werk, want ge probeert uiteindelijk mensen een beter leven te geven, maar het was ook wel enorm zwaar. Na een paar jaar daar gewerkt te hebben tijdens de winter voelde ik dat ik misschien niet de beste persoon was daarvoor, omdat dat mentaal te zwaar was voor mij. Daarnaast voelde ik ook dat ik bepaalde skills had die ik daar niet ten volste kon gebruiken. 

Het was rond die periode dat ik Effectief Altruisme heb leren kennen, waarmee ik realiseerde dat ik een grotere impact wou hebben op de wereld. Ik zag ook dat er een tekort was in Operations Management, iets wat mij altijd heeft geboeid. Ik organiseer en plan graag, dus dat is een skill dat ik verder wou ontwikkelen. Ik ben dus op zoek gegaan naar werk in die sector en zo vond ik een job als management assistant bij een internationale NGO. Ik werk ondertussen wel niet meer voor die NGO, maar ik werk nu voor een kleinere vzw, waar ik Office manager ben en waar ik voort bijleer over Operations. Ik vind het nog altijd superboeiend om daarover bij te leren. 

Die job als management assistant heeft er ook voor gezorgd dat ik naar Brussel ben verhuisd. De eerste maanden was ik nog aan het pendelen naar Brussel, maar dat was ik gauw beu. Toen heb ik mij een appartement gezocht in Brussel, wat ik toen redelijk snel gevonden had. Er waren nog andere redenen waarom ik naar Brussel ben verhuisd, maar dat was er zeker één van. Ik ben enorm blij dat ik nu hier woon, want ik hou enorm van de mentaliteit hier en hier is ook altijd iets te doen. Dus ja, Effectief Altruisme heeft mijn leven direct en indirect wel veel gelukkiger gemaakt. 

Daarnaast ben ik eigenlijk altijd aan het nadenken over hoe ik mijn acties effectiever kan maken. Het is ook één van de redenen waarom ik er nu een aflevering over maak. Wie weet help ik iemand van ulle daarmee een positievere impact op de wereld te hebben? Ge weet nooit. In alle geval, moest ge nog vragen hebben over EA, er zijn een heel aantal van bronnen die ge kunt raadplegen daarvoor. Ik zal er u een paar meegeven: 

Een eerste website die ik u zeker wil meegeven is die van 80,000 Hours. 80,000 Hours, of 80.000 uur, is een website die u wilt helpen bij het zoeken naar de meest impactvolle job. 80.000 uur is het aantal uur die ge hebt in uw carrière en waarmee ge potentiëel een verschil kunt maken in de wereld. De website is echt een schat aan informatie. Ze hebben er bijvoorbeeld een job board waarop ge kunt zien welke vacatures er openstaan bij organisaties die een positieve impact willen hebben op de wereld. Daarnaast is er ook een carrière gids die ge kunt volgen om te zien waar gij, met uw specifieke skills, het beste uw tijd in investeert. Moest dat niet genoeg zijn, kunt ge ook een één-op-een gesprek aanvragen bij één van hun adviseurs. Ze hebben ook een zeer boeiende podcast. En wat ook superhandig is, is dat ze een lijst hebben opgesteld van alle topics waarvan ze denken dat het de meest positieve impact zal hebben op de wereld, moest ge hieraan werken.

Om even iets dieper in te gaan op die lijst: Ik ken 80.000 Hours ondertussen al een kleine tien jaar en die lijst is min of meer hetzelfde gebleven. Wat ik ondertussen, tijdens al die jaren, heb ondervonden is dat die lijst echt accuraat is. In die tien jaar heeft hun top 5 er altijd hetzelfde uitgezien: Het vermijden van een catastrofe door Artificiële Intelligentie, Klimaatsverandering, Catastrofes door pandemieën, Nucleaire oorlog en Groot Machtsconflict. Als we dan gaan kijken wat er ondertussen in de wereld gebeurd is: We hebben een grote pandemie gehad, Rusland is Oekraïne binnengevallen, AI heeft enorme sprongen vooruit gemaakt op gebied van intelligentie en we beginnen meer en meer de dramatische effecten te zien van klimaatsverandering. Tot nu toe is die lijst op 80.000 Hours een enorme goede voorspeller geweest van waar de meeste gevaren liggen. Dus ja, in elk geval, bekijk die website zeker es. Zeker de moeite.  

Een volgende website die ik wil aanraden is die van Give Well. In het begin van deze aflevering heb ik het bij één van de principes over “earning to give’ gehad. “Verdienen om te geven” in het Nederlands. Als ge kiest voor een beroep waarbij ge veel geld verdient om het vervolgens aan een goed doel te schenken, dan gaat ge u waarschijnlijk afvragen aan welk goed doel ge dat dan best schenkt. Dat is een hele goeie vraag want niet elk doel is even effectief. Bij sommige goede doelen kunt ge voor enkel duizenden euro’s al een leven reden, terwijl dat bij een ander doel al gauw enkel tienduizenden euro’s is. Sommige doelen zijn ook minder effectief in hun doel te bereiken als anderen. Dees is exact wat Give Well doet. Zij doen aan onderzoek om te kijken aan welk doel ge best uw geld geeft zodat er het meeste levens worden gered. Als ge naar hun website gaat, dan gaat ge bijvoorbeeld zien dat de preventie van malaria op nummer één staat. Volgens hen kunt ge dus door donaties te geven die dan naar medicijnen en muggennetten gaan het meeste levens redden. Er zijn nog andere websites zoals deze, zoals bijvoorbeeld “Giving What We Can”.  

Wilt ge wat meer te weten komen over het onderwerp Effectief Altruïsme zelf? Dan raad ik de boeken aan van de filosoof William MacAskill. Hij is ook één van de oprichters van de beweging. Het boek “Doing Good Better” is zeker een aanrader om te lezen. Mij persoonlijk heeft dat boek me helpen doen inzien dat sommige gedachtes die ik had misschien toch niet helemaal juist waren. Het heeft me geholpen om wat genuanceerder naar de wereld te kijken. Zijn meer recentere boek “What We Owe The Future” gaat meer over “longtermism”, vertaald zou dat “langetermijnisme” zijn, maar dat klinkt ietskes minder goed. Longtermism is een concept waarbij nagedacht wordt over hoe onze acties nu een impact kunnen en zullen hebben op de mensen, de dieren, onze planeet naar de toekomst toe, tot vele duizenden jaren later en nog langer. Heel interessant onderwerp om over te lezen en over na te denken, vind ik persoonlijk.      

En als ge na al deze informatie over Effectief Altruïsme zo iets hebt van: Ok, ik wil wel es wat andere mensen leren kennen die daar ook mee bezig zijn. Da kan zeker en der zijn verschillende manieren om dat te doen. Het eerste wat ik u zou aanraden is om eens te kijken of er een lokale groep in uw buurt is. Zo is er bijvoorbeeld in Brussel eentje en daar ken ik Jeroen dus ook van. Zo heb ik ook nog vele andere leuke, interessante mensen leren kennen. Ge kunt es op Facebook gaan kijken of ge daar een lokale groep vindt en zo nie, dan is er ook nog het Effective Altruism Forum, waar redelijk wat lokale groepen opstaan van rond de wereld. Moesten er geen lokale groepen in uw buurt zijn, geen zorgen, er zijn nog andere manieren om met Effective Altruists in contact te komen. Er zijn ook grotere EA evenementen waar mensen vanuit verschillende landen samenkomen. Zo hebt ge het EA Global event dat dees jaar in Boston zal doorgaan. Daarnaast hebt ge ook iets kleinere events die dan EAGX events worden genoemd. Zo is er binnenkort eentje in New York City, maar ook in Berlijn, in Australië en in de Philippijnen. Maar er is ook een online event, moest dat allemaal niet lukken. Ge kunt al die evenementen op Effective Altruism dot org terugvinden.  

In alle geval, ik hoop dat ik u hiermee toch ietsjes enthousiaster heb gemaakt over Effective Altruism. Ik geloof echt vanuit het diepste van mijn hart dat we op deze manier heel veel menselijk en dierlijk leed uit de wereld kunnen helpen. En moest ge iemand kennen die hierin geïnteresseerd zou zijn, vertel ze dan over effectief altruïsme. Zo draagt ge ook uw steentje bij aan een betere wereld.  

En hiermee komen we aan het einde van de laatste aflevering van het tweede seizoen. Of er een nog een derde seizoen komt? Ik weet het eerlijk gezegd niet. Zo een podcast maken is enorm veel werk, en ik merk dat ik de laatste tijd eigenlijk wel zin heb om een nieuw project op te starten. Als er nog een derde seizoen komt, dan zal het alleszins in een ander formaat zijn. Een formaat dat minder werk van mij vraagt. Maar soit, we zullen wel zien wat de toekomst brengt op dat gebied. Ik ben alleszins content en dankbaar dat ik ooit begonnen ben met deze podcast, want ik heb er enorm veel door bijgeleerd. 

Iets dat ik u wel al kan zeggen is dat ik de website niet ga onderhouden, dus die gaat na een tijd offline gaan. Maar maak u geen zorgen, ik zal de transcripties sowieso op een andere manier ter beschikking stellen. Qua mailadres hetzelfde, ik zorg ervoor dat ik nog altijd bereikbaar ben, maar dan via een andere manier. Ik zal de beschrijving van elke podcast aflevering updaten zodat daar alles duidelijk in staat en ik zal het ook op de FB-pagina zetten.  

Anyhow, mannekes, ik hoop dat gelle dervan genoten hebt, houdt ulle goed en wie weet tot de volgende. 🙂